Een federale lening voor Waalse overstromingsschade

Omdat de Waalse regering de overstromigsschade niet betaald krijgt, dwong ze de verzekeringssector tot een gratis overbruggingslening. Ook de federale regering lijkt nu bereid om geld te lenen. Deze federale lening roept toch enkele vragen op. Financieel beleid dient namelijk te worden georganiseerd op een juridisch rechtszekere en economisch duurzame manier. Is dit het geval?

Over welk soort lening spreken we?

De federale regering overhandigt een lening aan het Waals Gewest van 1,2 miljard. De lening zou een looptijd kennen van 10 jaar en pas vanaf 2025 stap voor stap terugbetaald moeten worden.

Maar kunnen de slachtoffers er wel zeker van zijn dat deze federale steun ook effectief bij hen terecht zal komen? Zal met andere woorden precies worden bepaald welke zaken met deze lening kunnen worden gefinancierd? En hoe zal daar op worden toegezien?

Vandaag lijkt de Waalse overheid alvast liever eigenaar te blijven van luchthavens, een telecombedrijf, windmolenparken, IT-bedrijven, energiebedrijven, een krant, wapenbedrijven ... Dat krijg je aan de slachtoffers van de watersnood toch niet uitgelegd?

Hoe zit het met de terugbetaling van de lening?

Ook over de terugbetaling rijzen vragen. Met de laatste staatshervorming werd beslist om vanaf 2024 minder federale dotaties aan Wallonië te geven. Dat staat zo in de Bijzondere Financieringswet. Maar nu wordt verwacht dat het Waals gewest daarbovenop nog een extra lening terugbetaalt vanaf 2025. Hoe geloofwaardig is dit?

Tegelijk kan een meer fundamenteel punt worden gemaakt. Solidariteit van staat tot staat is geloofwaardiger en zet aan tot meer responsabilisering. Als Wallonië gewoon geld kan lenen van een niveau waarover ze zelf ook medezeggenschap heeft (m.n. federaal), zal onvermijdelijk op termijn de vraag komen om de terugbetaling kwijt te schelden. Dat risico is er niet wanneer geld geleend wordt van staat tot staat. 

Is dergelijke federale lening wel juridisch rechtszeker?

Het rampenfonds is sinds 2014 een gewestmaterie. Vlaanderen, Wallonië en Brussel zijn dus elk bevoegd voor hun grondgebied. Loones wijst erop dat Vlaanderen haar fonds de laatste jaren heeft gespijsd en fors investeerde in haar waterhuishouding. Wallonië niet.

Dermine had een extra financiering via een nieuw overstromingsfonds voorgesteld, maar de juridische diensten van de Kanselarij en die van Financiën zouden hebben opgemerkt dat dit niet kan. De bijzondere financieringswet laat niet toe om bij onvoorspelbare gebeurtenissen af te wijken van bestaande financieringsmechanismen.

Maar een federale lening zou dan wel kunnen? Terwijl die net hetzelfde doet, namelijk met federale centen deelstaatbevoegdheden betalen buiten de bijzondere financieringswet om? Hoe men dit juridisch  zal onderbouwen, valt nog te bezien. En betekent dit dan dat de federale begroting verder uitgekleed kan worden om ook nog andere deelstaatnoden te financieren?

Is dit economisch en budgettair duurzaam?

Ook federaal is het geld al lang op. Volgens het IMF stevent België tegen 2024 af op de slechtste begroting met het grootste tekort van Europa. En deze lening komt nu bovenop de vragen voor gratis openbaar vervoer, gratis pensioenen, gratis werkloosheidsuitkeringen… Dit is onhoudbaar.

Wat dan wel de structurele oplossing is? Ook alle deelstaten moeten hun begroting op orde en hun schuldgraad onder controle brengen. Zodat zij zelf op de financiële markten kunnen gaan lenen en zij dat niet via de federale regering moeten doen. Nooit eerder werd zo tastbaar waarom de oplopende begrotingstekorten desastreuze effecten hebben.

Hoe geloofwaardig is de federale vraag naar extra Europese steun via het NextGenerationEU fonds?

De federale regering wil een deel van de factuur ook doorschuiven naar Europa  Zij zou bij de Europese Commissie willen nagaan of in het kader van NextGenerationEU, het tijdelijke Europees herstelinstrument, eventueel bijkomende middelen kunnen worden ter beschikking gesteld.

Echter wees ik Dermine er gisteren (29.09.2021) in het parlement op dat uit de laatste Europese berekeningen blijkt dat het NextGenerationEU fonds ons 750 miljoen minder zal geven dan de 5,9 miljard die eerst werd beloofd. Staatssecretaris Dermine noemde die daling goed nieuws omdat dit erop zou wijzen dat onze economie terug groeit. Onvoorstelbaar, vind ik dat. We kregen al te weinig van Europa en krijgen nu dus nog 750 miljoen minder. En de federale regering wil ons doen geloven dat we daar blij mee moeten zijn.

Dat Dermine tovert met procenten, daar kopen de slachtoffers bij ons trouwens niets mee. Zij hebben centen nodig. En die gaan dus meer naar andere Europese lidstaten dan naar ons. In haar Europese liefde vergeet Vivaldi op te komen voor onze eigen noden.

Wil N-VA wel solidair zijn met Wallonië?

De vraag dit misschien het meest wordt gesteld. Wat mij echter opvalt: wanneer de Vlaamse regering uit eigen initiatief een interessante lening aan Wallonië aanbiedt, wordt dat als een belediging gezien. Wallonië wil enkel lenen van de federale regering. En moet nog herinnerd worden aan het feit dat Vlaanderen elk jaar 7 miljard transfers naar Wallonië zendt? 

Vlaanderen zal altijd solidair zijn met mensen in nood, dat bewijzen we élke dag. Maar wie solidariteit wil, moet ook verantwoordelijkheid tonen.