Meer Cameron, minder Hollande

De kans is reëel dat u vandaag in de nieuwsberichten enkel Angela Merkel en François Hollande aan het woord hoort. Ze spreken deze middag het Europees Parlement toe.

Nochtans verdient ook de Britse premier David Cameron uw aandacht. Hij sluit straks een vierdaags congres van zijn partij af in Manchester. Zijn woorden overstijgen de Britse politieke arena, want Cameron belooft de EU sterk te hervormen.

Nog maar eens aan de onderhandelingstafel gaan zitten met de Britten, moet dat nu echt? Eerder verkreeg Margaret - "I want my money back" - Thatcher al een korting op hun bijdrage. De Britse 'opt-out' voor de euro, Schengen en bepaalde andere beleidsdomeinen wordt onthaald op een mengeling van ergernis en jaloezie. Waarom kan het VK niet gewoon kleur bekennen: willen ze in of uit de EU? Maar niets is in Europa zo eenvoudig als het lijkt.

Tweede grootste economie

Een radicaal "neen" van continentaal Europa aan de Britten zal een bepalende invloed hebben op het Britse referendum over Europees lidmaatschap. Uit de EU vertrekt dan zo goed als zeker de tweede grootste economie, die ongeveer 16 procent bijdraagt aan het Europese bbp. Na Nederland, Frankrijk en Duitsland is het VK overigens de vierde grootste Europese handelspartner voor Vlaanderen. Mark Eyskens omschreef Europa een kwarteeuw geleden als "een economische reus, een politieke dwerg, en een militaire worm". Een ‘brexit’ zou de economische macht en geloofwaardigheid van de EU verder aantasten.

Economische cijfers schetsen maar een deel van het plaatje. Vooral de combinatie van die economische sterkte en hun politieke ideeën maakt van het VK een interessante partner. Londen biedt een broodnodig tegengewicht aan Parijs en Berlijn. Hun liefde voor de vrije markt beschermt ons tegen het Franse interventionisme. Hun nadruk op een democratisch draagvlak en het belang van de lidstaten remt het eurofederalistische Duitsland af. Zonder het VK dreigt de EU af te stevenen op een Frans-Duits corporatistisch condominium. En dan laten we zijn essentiële geopolitieke rol nog buiten beschouwing.

Hervormingsagenda

In de wandelgangen van de partijconferentie van de Britse Conservatieven hoorde ik deze week zowat iedereen praten over de vier grote eisen waarmee Cameron de EU in een nieuwe richting wil duwen. Een grotere rol voor de nationale parlementen en minder Europese regelneverij. Een mechanisme dat garanties biedt aan niet-eurolanden ten opzichte van lidstaten die wel voor de euro kiezen. Een einde aan misbruiken van de sociale zekerheid door immigranten. En een EU die meer inzet op groei en jobs door de interne markt te vervolledigen, meer handelsovereenkomsten te tekenen en de bureaucratische kost van de EU te drukken.

Hervormen kan niet zonder bondgenoten. Nederland werd vroeger wel eens "het Zeventiende Duitse Bundesland" genoemd, maar nu blijken de Nederlanders de banden met de Britten steeds duidelijker aan te halen. Het VK rekent op onze noorderburen om de hervormingsagenda door te duwen tijdens het Nederlandse voorzitterschap van de EU in de eerste helft van 2016.

Ook landen als Denemarken, Ierland, Finland, Italië en de Baltische staten zien een hervormde EU wel zitten. Waarschijnlijk voegt Polen zich bij dit rijtje na de parlementsverkiezingen eind deze maand. Vlaanderen doet er goed aan zijn eeuwenoude handelsrelatie met Engeland te verzilveren en de Britten te steunen. De Vlaamse economie zou wel varen bij de verdere vervolmaking van de Europese interne markt en bij minder regelneverij. De asielcrisis bewijst bovendien dat bepaalde Europese regels op vlak van migratie en sociale zekerheid ver over datum zijn.

Duits-Britse as

De onderhandelingen van Cameron bieden een gigantische opportuniteit. Door versneld een aantal hervormingen door te voeren kan de EU opnieuw de juiste richting uitgaan. Maar hoe zullen Frankrijk en Duitsland reageren? Misschien krijgen we daar vandaag al een glimp van te zien, wanneer Merkel en Hollande het parlement in Straatsburg toespreken. Hollande is geen grote fan van het 'Angelsaksische kapitalisme', dat weten we. En Merkel is erg onvoorspelbaar, terwijl ze de Frans-Duitse as misschien beter zou inruilen voor een Duits-Britse. Misschien moet ze na haar toespraak deze namiddag toch eens met Cameron bellen?