“Ja, ik ben voor een gastvrij maar niet naïef Vlaanderen”

Sander Loones werkt in een stukje Brussels buitenland. Hij is Europarlementariër van N-VA en werd door Bart de Wever als zijn mogelijke opvolger genoemd. Hij woonde in Molenbeek en heeft scherpe meningen over het Belgische beleid. Sander Loones wuift de roep om te her-unitariseren weg, want de drie exclusief “Belgische” bevoegdheden - justitie, politie en defensie - hebben niet kunnen beletten dat er op 22 maart 31 doden vielen.
 

Loop over de esplanade aan de Wetstraat en kruis de drempel van het Europees Parlement en je arriveert in het buitenland. Frans en Engels zijn de voertalen in het taartachtige ruimtetuig met zijn 751 parlementariërs. Identiteitskaarten of paspoorten moeten worden voorgelegd. Elektronica, veiligheidsagenten en nerveuze secretaresses onthalen bezoekers van velerlei kleur. Je bent op 250 meter van metrostation Maalbeek. Sander Loones (37), jongensachtige chic, Europarlementariër van N-VA, en door Bart de Wever genoemd als één van de kandidaten om N-VA-voorzitter op te worden - loodst de bezoeker door de wirwar naar een koffiehoek met fezelende confraters.
 

‘t Pallieterke: een hoge N-VA-sympathisant uit de financiële wereld bepleit voor de volgende federale verkiezingen door te gaan op een zin van Theo Francken, “gastvrij maar niet onnozel”.
 

Sander Loones: “Gastvrij maar niet naïef, vat inderdaad ons programma samen. Het formuleert precies wat wij willen, een warm Vlaanderen, maar eveneens een Vlaanderen dat zich niet laat bedotten. De valse papieren en de bedrieglijke persoonsgegevens zijn veelvuldig. We verdedigden met N-VA de werkende Vlaming tegen de profiteurs. Wij voeren een Gezond Verstandbeleid, ook in Europa met een gecoördineerd Europees beleid waar nodig en verder vooral maatwerk per regio.”
 

‘t Pallieterke: u is een eurorealist, wat is dat voor beest?
 

Sander Loones: “Wij van N-VA zijn pro-Europees en Euro-realistisch en dus ten gronde doodeerlijk over wat er goed en wat er fout loopt in de Europese Unie. De gewoonte bestaat bij de traditionele eurofielen om enkel naar het goede te verwijzen en te doen of de EU onfeilbaar is. Dat zie je tijdens grote debatten, maar ook bij kleine concrete kwesties. Het Europees Parlement heeft bijvoorbeeld een externe, ingehuurde chauffeursdienst en een meerderheid wil die dienst in 2017 intern maken. Het zou de Europese belastingbetalers 3,7 miljoen euro extra kosten. Het voorstel werd afgeblokt, maar de terreurdreiging wordt nu misbruikt om het toch door te drukken. De voorstanders van eigen limousines durven zogezegd niet in een wagen stappen met een chauffeur die niet gescreend is door het parlement. Maar even buiten de deur nemen ze wel probleemloos een taxi. N-VA stemt consequent tegen zulke zotternijen. Maar helaas is de meerderheid niet even Euro-realistisch. Nog zo’n akkefietje: de EP-leden en de eurocraten vliegen binnen Europa in businessclass. Schandelijk, die luxueuze voorrechten. Eurorealisme staat synoniem voor eerlijkheid, correctheid en transparantie.”
 

‘t Pallieterke: er was veel te doen over de N-VA die toetrad tot de fractie van de Europese Conservatieven en Reformisten. Hoeveel spreekrecht hebben jullie?

Sander Loones: “Wij hebben een zeer bewuste keuze gemaakt en vooraf goede afspraken vastgelegd. Wij vertegenwoordigen Vlaanderen en de N-VA-kiezers en maken dus onze eigen analyses, en wij beslissen onafhankelijk hoe wij zullen stemmen. Die vrijheid hebben we bedongen, en die wordt gerespecteerd. Samen met de ECR-fractie voeren wij ons centrumrechts beleid. Tegelijk blijven wij lid van de EVA-partij, de Europese Vrije Alliantie. Daar vinden we onze regionalistische vrienden terug uit Schotland, Catalonië, Baskenland...  Ook Europees houden we dus vast aan onze twee basislijnen: sociaaleconomisch én nationalistisch. Steeds leggen we daarbij N-VA-klemtonen. N-VA onthield zich bijvoorbeeld bij een stemming over het rechts-conservatieve beleid van de huidige Poolse regering, terwijl de rest van de ECRfractie tegenstemde en de overgrote meerderheid van het parlement op het groene knopje drukte. Wij huilen niet mee met de wolven in het bos. Ook uit protest tegen de selectieve verontwaardiging in de media. Het Poolse Recht en Rechtvaardigheid wordt door velen in de hoek gezet; idem met Hongarije en het beleid van Victor Orban. Maar wanneer Merkel een Duitse comedian voor de strafrechter laat dagen op wens van de Turkse president Erdogan, dan weerklinkt Europese stilte. Tegen de kleintjes durft het Europees Parlement te hoop lopen, maar over het Duitse wanbeleid ontbreekt hier de goesting en de durf voor een bestraffende resolutie.”
 

‘t Pallieterke: Europa en zijn burgers zitten politiek in de rats…
 

Sander Loones: “Ja en neen. Ik zie een nieuwe politieke fase. Tot voor kort was de kreet: “Wat zit er voor mij in?” Die mercantiele blik leeft nog, echter, het vermindert en ik bemerk een grotere belangstelling voor waarden. De roep om efficiëntie en pragmatisme wordt aangevuld met een nieuwe laag. De terugkeer naar normen en waarden is ingezet.”
 

‘t Pallieterke: de Europese burgers en media lachen met het Europees Parlement. De leden zouden koninkjes zijn vol eigendunk en weinig om handen?
 

Sander Loones: “Ik ken dat beeld over ons. En ja, verschillende collega’s zijn nogal vol van zichzelf. Maar tegelijk is dit een parlement waar wel degelijk hard wordt gewerkt. Zelf ben ik ondervoorzitter van de Economische Commissie, en lid van de buitenlandse handelscommissie en de commissie burgerlijke vrijheden. Drie centrale commissies in het parlement. Debatten over onze samenleving, onze welvaart en onze veiligheid overheersen vandaag in Europa. Dat zijn ook debatten waarin het Europees Parlement een fikse invloed heeft. Jean-Claude Juncker, voorzitter van de EUcommissie, startte met een helder en lovenswaardig motto: “Big on Big things, Small on Small things”, of minder sloganesk, de Commissie kiest voor de grote dossiers als jobs en onze welvaart en wil geen tijd verliezen met het micromanagement van dossiers met een beperktere impact. Dat is exact het standpunt van N-VA en ECR. Europa moet zich niet met alles bemoeien, maar moet focussen. Door de nieuwe lijn en die nieuwe aanpak van de Commissie heeft dit Europees Parlement vooralsnog echter weinig wetgevend werk verricht. We zouden onze tijd kunnen vullen met het schrappen van overbodige en achterhaalde wetten, maar helaas wordt die opgeslorpt met het schrijven van rapporten en resoluties. Het parlement vult haar tijd niet altijd nuttig in. Echter, de grote wetgevende dossiers komen er nu aan: milieuwetgeving, energie, de digitalisering van Europa. Daarmee herwint het EP zijn nut en zijn democratische roeping.”
 

‘t Pallieterke: de eensgezindheid bij de buitenstaanders is dat het draagvlak voor de Europese Unie klein is.

Sander Loones: “Dat zal ik niet ontkennen. Maar ik ben er echt van overtuigd dat we in een nieuwe fase komen. Het oude Europa heeft afgedaan. Dat is het Europa waarbij enkelingen denken de route te kunnen bepalen en verwachten dat de rest slaafs volgt. Je mag dat de filosofie van Guy Verhofstadt noemen. De wereldvreemde tocht richting een Europese superstaat. Een recent voorbeeld was het eigengereide optreden van Duits Bondskanselier Merkel. Met haar “Wir schaffen das” meende ze op haar eentje het Europese migratiebeleid te kunnen bepalen. Angela Merkel trekt zoveel macht naar zich toe dat andere landen, als tegenwicht, terecht balorig worden. Dat zagen we ook toen EU-voorzitter Tusk onderhandelde met de Turkse eerste minister Davutoglu. Tot ieders verbazing zag hij zijn akkoord doorkruist door een mini-topje van Angela Merkel, Mark Rutte - premier van Nederland, die dit half jaar de EU leidt - en Davutoglu. Dat trio dacht eigenmachtig een regeling te kunnen uitwerken; de rest moest maar volgen. Gevolg: de Oost-Europese Visigradlanden, zeggen: dat is niet onze deal, die afspraak honoreren wij niet. Wij met N-VA en ECR hebben genoeg van die EU geleid door zelfverklaarde vedettes. Wij kiezen radicaal voor de subsidiariteit. Dat principe werd mooi samengevat door de Nederlandse VVD als “Europa waar nodig”. We moeten beleid voeren zo dicht mogelijk bij de basis, bij de burgers. Een hoger politiek niveau moet enkel optreden wanneer dat een meerwaarde biedt. De kritiek op de subsidiariteitsregel is dat hij zou leiden tot tragere besluitvorming, maar ,dat klopt niet. Net door lidstaten niet verantwoordelijk te stellen, door hen aan de kant te schuiven, door het van hen over te nemen, vertragen we de beslissingen. Wanneer je je niet verantwoordelijk voelt voor het beleid, ga je als lidstaat op de rem staan. Ideeën als luchtkastelen rondbazuinen en wereldvreemde pamfletten schrijven, is de kwaal van Europa, de Europese burgers willen concreet beleid.”
 

‘t Pallieterke: Jeremy Corbyn, de leider van Labour, pleit voor een socialistisch Europa en botst met de neoliberale geest van de EU…
 

Sander Loones: “Jeremy Corbyn heeft het volste recht die lijn uit te zetten. Volgens N-VA en ECR ontpopt de Europese Unie zich te veel als een politieke unie. Dat is fundamenteel fout. De kern moet blijven: eenheid in verscheidenheid. De Unie moet het linkse en rechtse beleid bij de landen-leden aanvaarden, en hoeft zich bijvoorbeeld niet te bemoeien met de Belgische index en de discussies daarover in het Belgische parlement. Dat zijn onze discussies, niet die van Europa. De Europese Commissie is geen regering, maar opereert desondanks ijverig als een quasi-gouvernement. Kijk, de Grieken mogen perfect kiezen voor een marxistisch beleid, dat is hun volste recht zolang ze er maar zelf de rekening voor betalen. Want wat niet hun recht is, is een falend economisch beleid voeren en de factuur vervolgens doorschuiven naar de Europese belastingbetalers. Ze zullen moeten kiezen: hervormen en hun zaken op orde zetten, of de eurozone verlaten.”

t Pallieterke: de breuk met Groot-Brittannië komt dichterbij?

Sander Loones: “Het vertrek van de Britten zou ons erg spijten. De EU is als een kruk met drie poten: Berlijn streeft naar een federalistisch Europa, Parijs voert een interventionistische sociaaleconomische politiek, en Londen stelt het vrije marktdenken centraal. Dat evenwicht is cruciaal en een Brexit zou dat onderuit halen. Dan zouden we ook helemaal zijn overgeleverd aan Merkel. Want de Franse partner is vandaag uitermate zwak. Dat zie je zelfs aan de asielzoekers. De enige reden waarom zij aan de Franse kust kleven, is omdat ze Groot-Brittannië binnen willen sluipen. Zij willen niet in Frankrijk blijven, want er zijn geen jobs, ze hebben er geen perspectief. Met die motie van wantrouwen tonen zelfs de asielzoekers aan wat Frankrijk echt is: intriest…”

‘t Pallieterke: er is niet alleen de Brexit, maar ook een mogelijke Nexit. De Nederlandse expert Luuk van Middelaar, onder meer speechschrijver van Herman van Rompuy toen die voorzitter van de Europese Unie was, verwijst ernaar; in het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne stemde een meerderheid tegen.
 

Sander Loones: “Ik verwacht dat op 23 juni een nipte Britse meerderheid in de Europese Unie zal willen blijven. Maar het is duidelijk dat een nieuwe wind waait in de EU. Dat zag je bij het Oekraïne-referendum in Nederland. Velen zijn ontevreden over deze EU. Iedereen wakkert het debat over de toekomst van de Unie aan. Uit een recente peiling bleek dat ook 34 procent van de Denen aangaf uit de EU te willen stappen. We moeten dit zeer ernstig nemen. Dit kan je niet negeren. Het is de allereerste keer in haar geschiedenis dat de EU kleiner zou kunnen worden, in plaats van steeds groter. Tegelijk weten we dat de Europese Unie onhandig omgaat met volksraadplegingen en ze al vaker gemanoeuvreerd heeft om haar onwelgevallige referendums te laten vernietigen of te neutraliseren door bijvoorbeeld een tweede referendum te organiseren. Zo lach je de kiezer uit.”
 

t Pallieterke: Nederland zal door Slovakije als voorzitter van de Europese Unie worden opgevolgd, midden in een mogelijke Brexit.
 

Sander Loones (zucht): “Ja, Slovakije wordt voor de eerste maal EU-voorzitter en zal geconfronteerd worden met de uittreding van de Britten of zal de nieuwe positie van het Verenigd Koninkrijk moeten in gang trekken. Een fenomenale uitdaging, zeker wanneer je weet dat ook andere lidstaten soortgelijke debatten kunnen voeren. Tegelijk moeten we niet nodeloos dramatiseren. Zelfs als de Britten de EU zouden verlaten, blijft het eiland nog steeds liggen waar het ligt; het zal niet opeens wegdrijven richting de VS, Australië of India. Sowieso zullen er bruggen moeten geslagen worden.”

Brussels roversnest
 

‘t Pallieterke: Brussel lijkt op een islamitisch roversnest, en als Vlaanderen zich daar terugtrekt, ligt een mislukte ministaat aan onze voordeur…
 

Sander Loones: “Ik wil Brussel niet los van Vlaanderen. Omdat Brussel ook Vlaams is, maar evenzeer omdat we er alle belang bij hebben dat Brussel beter wordt bestuurd. Vandaag kan een minister van Binnenlandse Zaken met een N-VA-pet de Brusselse kanaalzone poetsen. Als je in Brussel niet meer meespreekt, ontstaat er een groot veiligheidsprobleem. De gevolgen daarvan zouden we in Vlaanderen snel voelen.” Sander Loones woonde tien jaar in en rond Brussel, maar hij is afkomstig van de Vlaamse kust, waar hij opnieuw woont. Zijn kleuters liepen school in de Molenbeekse Vierwindenstraat, waar zijn vrouw les gaf. Nisran Trabelsi en later Salah Abdessalam werden vlakbij opgepakt: “Brussel zit in mijn binnenzak. Er gebeuren zeer mooie, maar ook erg foute zaken.” Sander Loones is een stamboekflamingant van de derde generatie. Grootvader was (oorlogs) burgemeester van Oostduinkerke en Oostende, en vader Jan parlementariër voor de Volksunie en de N-VA. In Oostduinkerke en Oostende is de clan bedrijvig in het hotel- en restaurantwezen. De vakantiejobs van Loones jr. lagen vast van in zijn wieg.