Europees Eigenmiddelenbesluit op een paarsgroen drafje door het parlement gejaagd

In een zaal zonder livestream, zonder doorgedreven transparantie. Zo werd het Europees Eigenmiddelenbesluit deze middag gestemd in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. N-VA-Kamerlid Sander Loones uit zijn ongenoegen.

“De paarsgroene Vivaldisten beweren hoog op te lopen met de Europese samenwerking, maar begraven dit belangrijke debat in onverdiende beslotenheid. Het gaat nochtans over fundamentele vragen: Hoe gaan we de EU financieren? Welke ideologische keuzes worden daarbij gemaakt? Hoeveel moet België éxtra bijdragen en wat krijgen we daarvoor in de plaats? Wie het draagvlak voor de EU wil versterken, kiest best voor een open en transparant debat. Opnieuw een gemiste kans van paarsgroen.”

Meer, meer, meer

“Met het vertrek van de Britten, wordt de Europese Unie voor het eerst in haar geschiedenis kleiner,” merkt N-VA Kamerlid Anneleen Van Bossuyt op. “Logischerwijze zou dus ook het budget van de EU moeten kleiner worden. Het tegendeel is waar, een andere keuze werd gemaakt. In plaats van Europees te hervormen en te besparen, wordt verwacht dat de resterende lidstaten, ook België, meer gaan bijdragen.”

De totale uitgavenlimiet van de Europese meerjarenbegroting (MFK) stijgt naar € 1.074 miljard. Het Eigenmiddelenplafond geeft daarbij aan wat maximaal bij de lidstaten zou kunnen worden opgehaald. Vastgelegd werd dat de jaarlijkse betalingskredieten stijgen tot maximaal 1,40 % van het Bruto Nationaal Inkomen (BNI) van alle lidstaten. Het plafond van de jaarlijkse vastleggingskredieten wordt zelfs verhoogd tot 1,46 %.

Evolutie % BNI:

Loones: “Wat kleine procenten lijken, gaat in werkelijkheid over enorme bedragen. In 2019 betaalde België zo’n € 3,3 miljard aan de EU. In de begroting 2021 stijgt dat naar € 4,3 miljard. België gaat dus € 1 miljard éxtra bijdragen aan de EU. Elk jaar. Belastingscenten die hier worden betaald, maar dus niet  langer rechtstreeks door ons zullen kunnen worden besteed. Voortaan beslist Europa hoe die middelen worden gebruikt. En dat terwijl de noden in eigen land gigantisch zijn, met de coronapandemie, het structurele begrotingstekort, vergrijzing … Hoe wil paarsgroen die dan betalen? Met nóg extra belastingen?”

België heeft Europees slecht onderhandeld

Om de extra Europese bijdrage te verantwoorden, verwijst de regering De Croo naar de stijgende douane-inkomsten, het NextGeneration EU herstelfonds en het Brexitfonds. “Een rookgordijn,” noemt Van Bossuyt dat. “Ja, we zullen 25% (vroeger 20 %) van de geïnde douanerechten kunnen behouden. De opbrengst gaat zo van € 500 naar € 625 miljoen, zo’n € 125 miljoen extra, waarvoor we dus wel eerst € 1 miljard moeten betalen. Totaal onevenwichtig.”

Ook uit de verdeling van de Europese herstelmiddelen blijkt dat de Belgische regering slecht onderhandelde. “Opnieuw lijken vooral Zuid- en Oost-Europese lidstaten langs de kassa te passeren. Dat is alvast ook de conclusie van de Nationale Bank in haar jaarverslag,” merkt Loones op. “België scoort ruim onder het Europees gemiddelde omdat verkeerde parameters worden gebruikt. Je zou verwachten dat meer coronasteun gaat naar lidstaten die zwaarder door de COVID-19-crisis zijn getroffen. Dat is niet het geval. Resultaat? België staat mee garant voor € 17,5 miljard herstelhulp, maar krijgt slechts € 5,9 miljard terug. Als je kijkt naar bijvoorbeeld de economische schade en de negatieve impact op het bruto binnenlands product, zouden wij recht hebben op € 14 miljard.”

Samengevat: België moet een pak meer bijdragen, maar krijgt haar eerlijke deel niet terug. We krijgen zelfs een pak minder dan het Europees gemiddelde.

Onzekere toekomst

Er reizen nog heel wat bijkomende vragen op over de financiering. Zo werd een ‘legally binding roadmap’ afgesproken waarbij ook nieuwe Europese belastingen zullen worden besproken en onderzocht. Die inkomsten zouden nodig zijn om de Europese beloftes af te dekken. Loones: “Het fiscale beleid is echter bij uitstek een exclusieve bevoegdheid die bij de lidstaten thuishoort. Het is niet voor niets dat beslissingen hierover unanimiteit vereisen. Dat is ook het standpunt van de N-VA. De huidige, op het BNI gebaseerde bijdrage is de meest faire manier om de EU te ondersteunen.”

En wat als bepaalde lidstaten straks alsnog hun veto zouden stellen bij dergelijke nieuwe Europese belastingen? “Dan zal de EU moeten interen op de meerjarenbegroting,” stelt Van Bossuyt. “En we hebben in het verleden al gezien hoe dat dan gebeurt: projecten rond onderzoek en ontwikkeling, HorizonEurope, Erasmus ... zijn dan de eerste waarop bespaard zal worden. Dit omdat de cohesie-transfers en de grote industriële landbouwers in Oost- en Zuid-Europa keer op keer onaantastbaar blijken. Dat kan toch niet de bedoeling zijn.” Om alle bovenvermelde redenen besliste de N-VA-fractie vanmiddag in de commissie financiën tegen het Europese eigenmiddelenbesluit te stemmen.

Laat ons tenslotte ook de essentie niet vergeten: door enkel meer (Europees) geld uit te geven, zullen we het noodzakelijke post-coronaherstel niet realiseren. De lidstaten moeten tegelijk diepgaand hervormen én ook de Europese Unie moet dat doen. Anneleen Van Bossuyt: “Zo zijn er tal van Europse hervormingen mogelijk die niet direct geld kosten en toch wezenlijk bijdragen aan het herstel. Denk maar aan het verzekeren van de integriteit van de Europese eenheidsmarkt in uitdagende corona-tijden én de verdere verdieping van die interne markt met een digitale, transport-, energie- en kapitaalmarktenunie. Het Europese ambitieniveau mag op dat vlak heel wat hoger liggen.”

Bijlage: Grafiek uit het jaarverslag 2020 van de Nationale Bank