''EU evolueert naar meer flexibiliteit''

Intereview Tertio - weekblad 27 april 2016 - Auteur: Geert De Cubber

Het Europese beleid en bevoegdheden afbakenen en concreet maken. Dat is voor Europarlementslid Sander Loones (N-VA) het middel om alle EU lidstaten opnieuw mee te krijgen. Hij ziet de Europese unie evolueren naar meer flexibiliteit.

“Waar moet het met Europa naartoe? Het is goed dat dit debat op alle niveaus gevoerd wordt”, begint Sander Loones (N-VA). Naast ondervoorzitter van zijn partij is de West-Vlaming ook Europarlementslid. “De EU moet meer zijn dan een economische unie en moet ook grenzen durven te stellen.”

Wervend verhaal

Europa heeft de laatste jaren verschillende crises heeft gekend: de financieel-economische crisis, de Griekser eurocrisis, de vluchtelingen- en de veiligheidscrisis zijn elkaar in snel tempo opgevolgd. “Wat goed is: de Europese Unie is opeens heel nabij, het is lang anders geweest. Elke burger weet nu dat Europa wel degelijk impact heeft op zijn leven”, stelt Loones. “Maar we zijn er nog lang niet. Door een falende aanpak van de opeenvolgende crisissen zijn de mensen kwaad op de EU. Het komt er nu op aan het besef van de Europese impact opnieuw om te draaien in een wervend verhaal.”

Meer dan economische unie

Het Vlaams Europarlementslid ziet daarvoor twee belangrijke pijlers: “In eerste instantie moet de EU meer zijn dan een louter economische unie. We koppelen daar graag de Europese waarden aan, ook en ondubbelzinnig vanuit de joods-christelijke traditie: vrijheid van mening, gelijkwaardigheid van man en vrouw, en de scheiding van kerk en staat zijn geen loze begrippen. Wat de Europese waarden zijn, wordt nog het best weergegeven in de recente 'nieuwkomersverklaring' van Theo Francken (de staatssecretaris voor Asiel en Migratie, en Loones' partijgenoot, nvdr),die verklaring is mede gebaseerd op de mensenrechtenverdragen en in de christelijke traditie van Europa staat.”

De tweede pijler draait volgens Loones rond grenzen, zowel letterlijk als figuurlijk: “Letterlijk worden we bij de migratiecrisis geconfronteerd met de grenzen van de Schengenzone. We moeten opnieuw durven die zone letterlijk af te grenzen. Daarnaast moeten we ook figuurlijk grenzen stellen. Nog te veel is er onverantwoordelijkheid, zowel bij de Europese instellingen als bij de lidstaten die niet meewillen. Onbegrijpelijk dat landen bijvoorbeeld geen asielzoekers willen opvangen omdat er – naar eigen zeggen – ‘niet genoeg moskeeën zijn’. Tja.”

Dat de EU in sprongen gegroeid is, maakt het er allemaal niet makkelijker op. “Sommige lidstaten hebben het moeilijk met de uitdijende unie”, merkt Loones op. “Daarmee bedoel ik niet alleen de letterlijke uitbreiding in aantal lidstaten, maar ook qua bevoegdheden. Ook hier spreken we best af waar de grens ligt. Je moet het beleid en de bevoegdheden afbakenen en concreet maken. Enkel zo kunnen we alle lidstaten terug kunnen meekrijgen.”

Eurorealistisch

Ligt de N-VA’er dan niet wakker van de critici die zijn partij als eurosceptisch bestempelen? “Wij behoren in het Europees Parlement niet tot een eurosceptische, maar veeleer tot een eurorealistische fractie”, antwoordt hij. “Op zich zijn we niet voor meer of voor minder Europa. We leggen de nadruk op een efficiënter Europa, dat wordt gedragen door de Europeanen, de lidstaten en de Europese instellingen. Met onze partij en onze Europese fractie proberen we de EU terug op het juiste spoor te krijgen. De N-VA is een zeer pro-Europese partij. Ons nationalisme is een internationaal nationalisme, open voor de rest van Europa en van de wereld. Ik voel me zelf een Europese Vlaming en een Wereldvlaming.”

“Ons eurorealisme heeft logische consequenties”, gaat Loones voort. “Kent u de ‘Liefde is…’-cartoon? Wel, onze houding is: ‘Liefde is… eerlijk zijn met elkaar’. In een eerlijke relatie wijs je er elkaar op wat goed, maar ook op wat slecht gaat. De EU doet al heel goede dingen. Maar op zeer vele vlakken kunnen we een stuk beter. Die eerlijkheid om de tekortkomingen te benoemen. Ook dat is eurorealisme.”

Nieuwe wind

Met hun eurofractie kunnen de Vlaams-nationalisten wegen op het Europese debat. “We merken dat er een nieuwe wind waait. Vandaag worden bijvoorbeeld meer Europeanen in hun lidstaat bestuurd door een beleidspartij uit onze fractie, dan dat er worden bestuurd door partijen van de liberale Europese ALDE-fractie”, legt de West-Vlaming uit. “De klassieke Europese leuze “solidariteit en verantwoordelijkheid” wordt steeds meer ons credo: verantwoordelijkheid opnemen naar godsvrucht en vermogen, om dan de solidariteit correct te garanderen.”

Compromissen verdedigen

De N-VA-ondervoorzitter constateert met genoegen dat federaal premier Michel een passie voor Europa heeft. “We moeten samen de compromissen internationaal verdedigen. Wat de Grexit-discussie en de asielcrisis betreft staan wij erg dicht bij elkaar”, poneert Loones. “Hoewel wij niet blind zijn voor het feitelijke eurofederalisme dat de coalitiepartners aanhangen. Wij staan daarentegen voor een confederale EU. Een Europese Unie die niet wordt opgelegd, maar wordt opgebouwd van onderuit. Met sterke lidstaten, en een Europese aanpak waar nodig. Wanneer Minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR) vergadert met de zes stichtende leden van de toenmalige EGKS en ze met een verklaring naar buiten komen over een Europa dat sterker vooruit moet, tonen ze in de feiten eigenlijk het omgekeerde. Zes landen kunnen de marsrichting van alle 28 EU lidstaten niet langer dicteren. De EU zal – misschien ook mede onder druk van de uitkomst van het Brexit-referendum – moeten kiezen: ofwel als een blok in dezelfde richting, ofwel zich omvormen tot een flexibeler Europa.”

Flexibeler Europa

Op de vraag of hij dan een voorstander is van zo een flexibeler Europa, antwoordt Loones genuanceerd: “Onze partij is geen vragende partij voor een ‘Europa à la carte’. Wij willen samen vooruit, maar in de realiteit zien we de EU evolueren naar meer flexibiliteit. Het nadeel van EU-lidmaatschap is nu: ofwel ben je lid, ofwel ben je geen lid. Het is erin of eruit. Wit of zwart. Terwijl de roep naar steeds meer soorten Europees grijs sterker wordt. Er zijn weliswaar beperkte uitzonderingen voor specifieke domeinen- het Verenigd Koninkrijk en Denemarken gaan bijvoorbeeld voor bepaalde punten aan de zijlijn staan, maar een echte tussenschakering is nu niet mogelijk.”

Verantwoordelijkheid

Het debat leeft en is vooral gemakkelijker bij marktgerelateerde dossiers. “Vanuit efficiëntiestreven bereiken we voor die dossiers sneller consensus”, verduidelijkt het Europarlementslid. “Maar bij de asielcrisis loopt dat al heel wat stroever. Ook het delen van risico’s en verantwoordelijkheid op andere domeinen is niet steeds evident. Zo zijn bij ons spaarboekjes tot 100.000 euro door de overheid beschermd. De vraag in Europees verband luidt of Noord-Europa ook garant moet staan voor pakweg de Italiaanse banken die er veel minder sterk voorstaan. Sommigen zeggen volmondig ‘ja’; anderen eisen eerst verantwoordelijkheid, vooraleer ze solidariteit willen tonen.”

Christenen uit Aleppo

Het belangrijkste om iedereen terug mee te krijgen, blijft dat we de gezamenlijke afspraken naleven. “We moeten duidelijk maken wat we samen doen en wat niet”, besluit Loones. “En wat je belooft, moet je vervolgens ook doen. Een voorbeeld? In Griekenland kwamen vorig jaar 880.000 asielzoekers aan. Maar slechts 13.000 vroegen er ook effectief asiel aan. De anderen worden doorgewezen naar de andere lidstaten. Zo profileert Griekenland zich als solidair op kosten van de andere lidstaten. Dat we solidair willen zijn, hebben we in concrete dossiers al bewezen. Theo Francken heeft mede gezorgd voor de hervestiging van een groep christenen uit Aleppo in België. De meest kwetsbaren willen we zo een toekomst geven.”