Eindejaarsdebat in De Morgen. Over migratie en hoe onze samenleving op te bouwen.

1/ Dit opiniestuk van Sarah Smeyers en Sander Loones vormde vanochtend de aanzet voor het debat:

Wie het asiel- en migratiebeleid overschouwt, ziet een logge, overbevolkte tanker op ramkoers

Sander Loones is Europees parlementslid, Sarah Smeyers is federaal volksvertegen-woordiger (beiden N-VA).

Overal gaat het alarm af. Onophoudende verdrinkingsdoden in de Middellandse Zee. Sociaal profitariaat en fraude. Ranzig racisme en discriminatie. Onzekerheid, onveiligheid en terreur. Eén voor één zijn het gevolgen van een te laks asiel- en migratiebeleid.

Vandaag tonen de naakte feiten de confronterende waarheid. Jarenlang werden we blootgesteld aan een sociologisch experiment van ongeziene omvang. Jarenlang werden de migratiesluizen in België maximaal opengezet. Met erg zichtbare gevolgen. Was migratie vroeger een maatschappelijk randgebeuren in de grootsteden, vandaag is het een fenomeen waarmee iedere gemeente en iedere burger wordt geconfronteerd.

Opnieuw grenzen stellen, is het antwoord. Tot hier en niet verder, letterlijk en figuurlijk. Maar in plaats van op een doordachte, transparante en humane manier de asiel- en migratiestromen vorm te geven, blonken de opeenvolgende Belgische regeringen decennialang uit in een politiek van loze beloftes. Dat België een land van melk en honing is.

Politici horen echter geen beloftes te maken, geen verwachtingen te scheppen die ze niet kunnen waarmaken. Politici horen niet met de voeten van mensen te spelen, en al zeker niet van arme mensen die van overal ter wereld om de verkeerde redenen in België toestromen. Politici horen niet de illusie te wekken dat ons sociale zekerheidsmodel combineerbaar zou zijn met een al te open grenzenbeleid.

Politici horen wél de spelregels scherp te stellen. Nieuwkomers verdienen correcte en snelle procedures voor bescherming en verblijf en een heldere communicatie over de gevolgen van een negatieve terugkeerbeslissing. Ze verdienen ook ons eerlijke antwoord te krijgen: niet iedereen kan - al dan niet met een humanitair visum - naar Europa trekken en hier opgevangen worden en dus moeten we een strikte maximumlimiet stellen en tegelijk meer investeren in opvang in hun regio's. En als we de verdrinkingen écht willen stoppen, moeten we met pushbacks hardmaken dat het zinloos is te proberen in een gammel bootje de oversteek te wagen. Een duur ticketje van de mensenhandelaar, kan geen toegang betekenen tot de EU.

Zolang de bevolking de indruk heeft dat iedereen hier terechtkan, is in de eerste plaats elkeen met een migratieachtergrond daarvan het slachtoffer. Immers, zelfs wanneer zij de spelregels volkomen correct volgen, moeten ze zich alsnog dagelijks verantwoorden: dat zij geen illegalen zijn, geen fraudeurs, geen profiteurs, geen criminelen. En dat is oneerlijk. Maar pas wanneer de wet én het beleid op het terrein duidelijk maken dat de regels aansluiten op het maatschappelijk draagvlak, en tegelijk duidelijk maken dat er enkel plaats is voor wie die regels correct volgt, kan die negatieve beeldvorming over migratie beetje bij beetje worden omgebogen.

Wie het asiel- en migratiebeleid overschouwt, ziet een logge, overbevolkte tanker op ramkoers. Dat die tanker met de huidige federale regering eindelijk de steven begint te wenden, biedt perspectief. Een strakker en kordater beleid is dé noodzakelijke voorwaarde voor elk ambitieus inburgeringsbeleid, elk succesvol activeringsbeleid, elk gedragen antiracismebeleid. Het is in het voordeel van onze samenleving én van elke nieuwkomer.

Maar het gaat niet snel genoeg. Iedereen moet mee aan de kar trekken. Hoog tijd dat ook de lucratieve migratie-industrie tot dit inzicht komt, zodat bepaalde advocatenlobby's en tientallen ngo's en vzw's hun ogen openen voor de realiteit. Dat ook activistische rechters en journalisten voor zichzelf hun eigen analyse maken. Verder ontkennen is een luxe die we niet hebben.

2/ De redactie van De Morgen was het duidelijk niet met ons eens. Zij schreven volgende commentaar: 

Deze stoere N-VA-boodschap is zo gammel als een vluchtelingenbootje

Barbara Debusschere is journalist bij De Morgen.

In een opiniestuk in deze krant zetten Europees parlementslid Sander Loones en federaal volksvertegenwoordiger Sarah Smeyers de visie van N-VA op de vluchtelingencrisis uiteen.

Samengevat: we worden overspoeld door vluchtelingen. Ze maken zich schuldig aan "sociaal profitariaat en fraude", zorgen voor "onveiligheid en terreur" en "activistische rechters en journalisten en bepaalde advocaten en ngo's" houden hen de hand boven het hoofd.

Bovendien zwengelen zij racisme aan. Want zolang de bevolking de indruk heeft dat ze hier allemaal terechtkunnen, "zijn ook alle mensen met een migratieachtergrond daarvan het slachtoffer. Zij moeten zich verantwoorden: dat zij geen illegalen zijn, geen fraudeurs, geen profiteurs, geen criminelen."

Daarom zijn voor nieuwkomers "snelle en correcte procedures nodig". Ook moeten we "een strikt maximum stellen" aan wie hier binnen mag en moeten we "met pushbacks hardmaken dat het zinloos is te proberen in een gammel bootje de oversteek te wagen".

Het lijdt inderdaad geen twijfel dat de grootste vluchtelingencrisis sinds de Tweede Wereldoorlog een gigantische uitdaging is, ook voor Europa. En dat er snelle, correcte procedures nodig zijn. Ook is het terecht om te onderkennen dat het sommigen bang maakt. 

Maar deze stoere boodschap is zo gammel als een vluchtelingenbootje, want ze laat pertinente vragen opvallend onbeantwoord. Zoals:

- Hoe gaat N-VA die bovengrens bepalen en toepassen?

- Kan de partij het menselijk en moreel verantwoorden om mensen die in kapotte bootjes vluchten voor geweld terug richting hun beulen te duwen, wat trouwens ook ingaat tegen het internationaal recht?

- Beseffen Loones en Smeyers dat de 'lightversie' van de pushbacks door de deal met Turkije nu al zorgt voor gedwongen terugkeer naar Syrië, wat illegaal is?

- Zien zij dat in Libië, dat andere land waarnaartoe mensen teruggeduwd zouden moeten worden, een burgeroorlog woedt?

- Kun je serieus beweren dat de poorten openstaan wanneer miljoenen in grensbewaking wordt geïnvesteerd, wij slechts vijf procent mensen hebben opgevangen van het aantal dat in de Turkije-deal is voorzien en zo ongeveer de helft van wie hier aanklopt niet wordt erkend?

- Leidt niet vooral roepen dat de vluchtelingen criminelen en profiteurs zijn tot angst en onzekerheid? Is dat niet nogal activistisch?

Loones en Smeyers pleiten voor een "doordacht, transparant en humaan asielbeleid" maar hun opiniestuk staat bol van onduidelijkheden, verdachtmakingen en onmenselijkheid.

3/ Daarop volgde ons wederwoord:

Terug grenzen stellen. Dát is het fundament om een open samenleving op te bouwen

Sander Loones, Europees parlementslid N-VA. Sarah Smeyers, is federaal kamerlid N-VA.

Als je een samenleving wil die meer open is, dan moet je migratie onder controle brengen. Aan het woord is Paul Scheffer, prominente stem in het migratiedebat én voormalig partij-ideoloog van de Nederlandse centrumlinkse PvdA. Ook zijn essay “De vrijheid van de grens” is een aanrader voor lange winteravonden.

Terug grenzen stellen. Tot hier en niet verder. Dát is het fundament om in vertrouwen een open samenleving te kunnen opbouwen; en dát is wat aan nieuwkomers de duidelijkheid biedt waar zij recht op hebben. Wie daarentegen de illusie wekt dat ons sociale zekerheidsmodel combineerbaar zou zijn met een al te open grenzenbeleid, ondergraaft het fundament van onze maatschappij én creëert verwachtingen bij nieuwkomers die niet ingelost kunnen worden. Samengevat is dat de boodschap van ons opiniestuk 'Wie het asiel- en migratiebeleid overschouwt, ziet een logge, overbevolkte tanker op ramkoers'.

In haar reactie klasseert journaliste Barbara Debusschere ons stuk. Het zou bepaalde pertinente vragen onbeantwoord laten. De reactie verbaast. Wie onze totaalaanpak miste, heeft de laatste maanden De Morgen ogenschijnlijk niet (grondig genoeg) gelezen. Passend bij deze eindejaarsperiode, dan ook graag volgend jaaroverzicht. Het siert De Morgen overigens dat zij op haar krantenpagina's ruimte biedt voor dit debat.

In september 2015 was er het gastcollege van Bart De Wever en de persconferentie waarin de N-VA-Europarlementsleden tien concrete asielprioriteiten voorstelden. Als eerste partij legde N-VA haar totaalvisie op de asielcrisis op tafel. Ook in deze krant was te lezen hoe velen onze voorstellen meteen verketterden; sinds enkele maanden zien we echter hoe steeds meer experten en politici onze lijn vervoegen.

Het pushback-beleid bijvoorbeeld. Wanneer we gezinnen met kindjes uit die gammele bootjes willen houden, is er geen alternatief. Enkel door zeer duidelijk te maken dat een schandelijk duur ticketje van een mensenhandelaar geen automatische toegang tot de EU betekent, zullen we de verdrinkingen stoppen. Dat dit werkt, zagen we al in Australië en ook op de Middellandse Zee. Althans op de route tussen Turkije en Griekenland. Veel kritiek is mogelijk op de Turkije-deal, maar dat hierdoor mensen niet meer verdrinken, zou iedereen toch moeten kunnen erkennen. Meer nog, we zouden een globaal antiverdrinkingsplan moeten uitwerken voor de hele regio rond de Middellandse Zee.

Het siert de Europese Commissie, de CDU-partij van mevrouw Merkel en sinds kort ook de christendemocraten van de Europese EVP-fractie dat zij intussen de noodzaak hiervan inzien. Hoe wij een en ander concreet vorm willen geven, kon u een jaar geleden lezen in het opiniestuk van collega-Europarlementslid Helga Stevens. Door mensen te redden en terug te brengen naar veilige havens waar ze degelijke opvang moeten krijgen. En dus niet door asielzoekers “terug richting hun beulen te duwen” zoals mevrouw Debusschere ons volkomen onterecht verwijt. En al zeker niet om mensen in zee te laten verdrinken. Integendeel, het moet de verdrinkingen eindelijk stoppen.

Ook de kritiek dat België niet solidair genoeg zou zijn in de opvang van asielzoekers, is al veelvuldig weerlegd. Vaak wordt vergeten dat Griekenland in 2015 maar 13.197 asielaanvragen registreerde; de overige 843.526 asielzoekers wezen ze de weg naar West-Europa. Daar kregen ze correcte opvang, vooral in Duitsland en de Benelux. Bij ons dus. En niemand sliep op straat, onder regeringen met socialisten was het ooit anders. Tegelijk krijgt Griekenland vele miljoenen Europese steun, al jaren lang, om hun asielopvang te verbeteren. Ook België betaalt daar solidair aan mee. De waarheid heeft haar rechten.

Dat zo’n asielcrisis zich nooit opnieuw mag herhalen, zou onze gedeelde ambitie moeten zijn. Vandaag staat de maatschappelijke vrede en veiligheid in Europa onder druk, schreven we in maart 2016 in De Morgen. De tolerantie voor immigratie en voor immigranten implodeert, spanningen lopen op. Net om het draagvlak te versterken, moeten we een maximumlimiet invoeren. De logica moet worden omgedraaid. Niet: kunnen wij komen? Wel: hoeveel nieuwkomers kunnen hier een hoopvolle toekomst uitbouwen? Een voorstel dat we moeten combineren met veel sterkere investeringen in meer en betere opvang in de regio's van herkomst. Dat een Europese maximumlimiet noodzakelijk is en juridisch mogelijk is, werd overigens bevestigd door de oud-voorzitter van het Duitse Grondwettelijk Hof. 

Tegelijk gaat het debat al lang niet meer over de loutere vraag hoeveel oorlogsvluchtelingen de Europese Unie kan opvangen, maar over hoe we de komende decennia in West-Europa zullen samenleven. En over de vraag of het Europese asielsysteem nog beantwoordt aan de huidige context. Wanneer een rechter nu zelfs verbiedt om asielzoekers vanuit België naar Duitsland over te brengen, kan maar één vraag worden gesteld: Is dit opnieuw een uitspraak van een activistische rechter of is dit de finale erkenning dat het Wir Schaffen Das-beleid van Angela Merkel heeft gefaald?

Wie deze analyse en onze voorstellen afwijst, moet minstens de eerlijkheid hebben om duidelijk te benoemen waar zij wél voor staan: een Europa zonder grenzen. Want dat is wat onbeperkt Europees spreiden van asielzoekers inhoudt wanneer je niet eerst de buitengrenzen ambitieus versterkt en een strenge maximumlimiet stelt.

Onze oproep is er één om de ogen te openen, om de realiteit te erkennen. En vervolgens gepaste acties uit te tekenen. Want “het is heel poëtisch om te pleiten voor open grenzen. Toen ik jong was, geloofde ik ook in dat ideaal. En nu ik andere jonge mensen dat hoor zeggen, vind ik dat nog mooi. Maar het is poëzie. Niet de realiteit”. Dixit de radicaal-linkse minister van Migratie uit Griekenland enkele dagen geleden in De Morgen.