De overheid is geen bankier

Lees en bekijk hier mijn tussenkomst die ik op 28.02.2020 in de parlementscommisie Financiën hield over de Belgische bankensector.

Het is niet de rol van de overheid om bankier te spelen. Dat is niet één van haar kerntaken. In het financiële rampjaar 2018 is de overheid daartoe toch verplicht, jammer genoeg. Toen waren onverantwoorde risico's genomen door financiële speculanten, en de boel stortte haast in elkaar.

Maar de basisvaststelling blijft: het is niet aan de overheid om bankier te spelen. Wanneer de overheid dus, na enkele jaren, een stukje terug kan krijgen van de inspanningen die toen aan de belastingbetaler opgelegd werden, en de overheid dat kan doen met een behoorlijke meerwaarde ook nog, waarom zou de overheid dat dan niet doen?

Dat blijft de focus: hoe kunnen we terug de normale situatie herstellen? Enkele vragen moeten daarbij worden beantwoord:

1. Moet de beurgang van Belfius ook deze legislatuur op de agenda blijven staan?

Het antwoord volgens de N-VA: ja, absoluut. De opbrengst daarvan moet bovendien gebruikt worden om de overheidsschuld te verminderen. En enkel daarvoor. Een nieuwe koppeling  van de beursgang aan het Arcodossier is alleszins onverantwoord. Het zou ons naar een weg brengen vol juridische wolfijzers en Europese hindernissen.

2. Wat kunnen we doen om de verkoopsprijs op te drijven?

Minister van Financiën De Croo stelt dat Belfius is uitgebouwd tot een sterk merk. Maar dat blijkt dan wel een merk te zijn dat tevreden is met een laag redenement. Belfius heeft relatief lage rendabiliteit, nl. ROE Return On Equity van 7,5% in 2018, in vergelijking met bv. 16% bij KBC.

Voor ons is het dan ook belangrijk dat de nieuwe bestuursvoorzitter en de Raad van Bestuur Òde lat voor Belfius hoger leggen, om zo (1) een maximaal dividend voor de Belgische staat te garanderen én (2) tegelijk de bank klaar te stomen voor beursgang en dat tegen de voor de overheid, en dus belastingbetaler meest aantrekkelijke voorwaarden.

Dat betekent ook dat wij afkerig staan tegenover een mogelijk actieve rol van Belfius als staatsbank die zich specifiek zou toeleggen op door de overheid gestuurde “maatschappelijk relevante projecten” (zoals socialisten en groenen dat willen). Een interessant artikel daarover werd overigens recent gepubliceerd op socialeuropa.eu.

 Heel wat linkse stemmen in het debat stellen terecht dat klimaatverandering moet aangepakt worden door overheden, niet door banken. De financiële stabiliteit in het gedrang brengen, daar is het klimaat niet bij gebaat.

3. Wat met de nieuwe voorzitter van Belfius in dit alles?

Raad van bestuur heeft, naar samenstelling, een de facto politieke invulling. Terzijde kan opgemerkt worden dat die niet geheel evenwichtig lijkt. Voor ons mag overigens de politieke kleur niet doorslaggevend zijn, wel twee andere zaken primeren: (1) de Raad van Bestuur moet samengesteld zijn door competente mensen en (2) er kunnen geen herbenoemingen gebeuren door de regering in lopende zaken, zonder steun in het parlement.

Donderdag zou beslist worden wie de huidige voorzitter opvolgt. Al blijkt dit momentum te vervallen omdat de huidige voorzitter Jos Clijsters bereid is om tot maximaal twee jaar langer op post te blijven. Ook de volgende voorzitter Belfius moet onbetwistbaar ‘fit and proper’ zijn: dat geldt eveneens voor de huidige topkandidaat Filip Dierickx. Indien hij, binnen afzienbare tijd, alsnog in de running komt, moet er duidelijkheid komen over een mogelijk belangenconflict doordat hij tegelijk als voorzitter van SDWorx  én als gedelegeerd bestuurde bij BNPFortis betrokken was bij het kredietdossier voor SDWorx.