Begrotingsanalyse van paarsgroen

Op 24.06.2021 hield Kamerlid Sander Loones (N-VA) in de plenaire vergadering een lange tussenkomst over de paarsgroene begroting.

Slechts één keer was de paars-groene begroting echt brekend nieuws. Of liever, was staatssecretaris van Begroting Eva De Bleeker (Open VLD) hét nieuws. Urenlang fileerde de N-VA haar begrotingstabellen in de Kamer, waarna ze plots zowaar de vaccinprijzen op Twitter zwierde. Opmerkelijk, want eerder had Frank Vandenbroucke (Vooruit) haar verboden dat te doen.

Sindsdien hoedt De Bleeker zich voor al te verregaande cijfertransparantie. En premier De Croo ontwijkt zelfs elk budgettair debat. Zo houden de Vivaldisten heel wat voor u verborgen. Maar wie de budgetcijfers doorploegt, krijgt een helderder beeld. Hoe staat het met uw belastingcenten? Welk beleid wordt, voorbij de slogans, écht gevoerd? Het wordt tijd voor meer transparantie.

Klopt de rekening?

Paars-groen belooft het begrotingstekort in 2024 terug te dringen tot 3,66 procent. Daarmee kiest ze voor een laksere aanpak dan de minimale verwachtigng van de Hoge Raad van Financiën. En zelfs die nog lagere ambitie lijkt ze niet te zullen halen. De Nationale Bank raamt het tekort in 2023 op 4,5 procent. Is er iemand die gelooft dat Vivaldi op één jaar – een verkiezingsjaar dan nog – een extra budgettaire inspanning van bijna 4 miljard euro zal realiseren? De cijfers doorprikken de paars-groene woorden. Maar geen haan die ernaar kraait.

Voor een miljardje meer of minder draait de federale regering overigens de hand niet om. Toen ze communiceerde dat het tekort dit jaar op 29 miljard zou afklokken, wees ik erop dat in dat cijfer heel wat regeringsbeslissingen nog niet waren verwerkt. Na parlementair trekken en sleuren werden die alsnog – deels – opgenomen. Intussen duikt de teller 31 miljard in het rood. Waarom worden de belastingbetalers niet proactief geïnformeerd?

Nog eentje: de Europese coronasteun. Paars-groen communiceert graag over de 5,9 miljard die we van Europa ‘krijgen’. Maar wist u dat die 5,9 miljard eigenlijk 12 miljard had moeten zijn? De Nationale Bank becijferde dat Europese landen gemiddeld 2,3 procent van hun BBP aan EU-coronasteun krijgen. België moet het stellen met slechts 1,2 procent. De weke compromisbereidheid van eurofiele premier De Croo kost ons miljarden. Heeft u de premier dát al horen toegeven? En wist u dat we ondertussen meer dan ooit betalen aan Europa? In 2019 schreef België 3,3 miljard over op de Europese rekening, in 2021 is dat 4,55 miljard. Daar komt nog bovenop dat België voor miljarden mee garant komt te staan voor het NextGeneration EU coronaplan. We betalen stukken meer dan we terugkrijgen.

België Boven, Links Vooruit

Onderwijl probeert Open VLD om de zogenaamde ‘blauwe accenten’ in het regeerakkoord in de verf te zetten. Enigszins amechtig, zo tonen de cijfers. Dat er privatiseringen komen om de staatsschuld te stabiliseren, zo wordt getoeterd. Al moest De Bleeker uiteindelijk toegeven dat die passage louter ‘indicatief’ is opgenomen in het regeerakkoord. Wetstratees voor nougatbollen. Dat er in het departement Justitie gigantisch veel geld zal worden geïnjecteerd, wordt op de blauwe borst geklopt. Al toont de begroting dat heel wat van die middelen nog niet definitief zijn toegezegd. Bovendien wijst alles erop dat Justitieminister Van Quickenborne dit jaar zijn doel niet zal halen.

Dat paars-groen zal zorgen voor een sterk activeringsbeleid, blijven liberalen ook graag declameren. Daarvoor schrijven ze zelfs al extra terugverdieneffecten in de begroting in. Al benadrukken rijen experten dat de regering eerder inactiviteit aanmoedigt en ook het Rekenhof ziet vandaag geen enkel bewijs dat de Vivaldesque slogans onderbouwt. Wanneer de regering communiceert dat het goed komt, leggen de begrotingscijfers toch een gans ander beeld bloot.

Wat toont de begroting nog meer? Dat het België Boven en Links Vooruit is in Vivaldi. Haar Belgicistische roeping brengt de regering er zelfs toe om zaken te financieren waarvoor ze totaal niet meer bevoegd is, buitenlandse handel bijvoorbeeld, dat komt wettelijk de deelstaten toe. Zou het niet verstandiger zijn dat de federale regering eerst haar eigen rekeningen betaalt, vooraleer ze die van andere overheden er nog bij neemt? Is de Belgische begrotingskrater nog niet diep genoeg? Zo’n bevoegdheidsoverschrijdingen zijn onwettig, die uitgaven dus ook. En opnieuw is het de begroting die toont wat paars-groen voor u verzwijgt. Intussen bevestigt een nieuwe Waalse studie dat de financiële transfers van Vlaanderen naar Wallonië torenhoog blijven. En laten de cijfers zien hoe de Franse Gemeenschap op het failliet afstormt.

Kijk, als jurist ben ik een woordenmens. Het fascineert me hoe je met taal een gemeenschap kan begeesteren. Hoe in publieke en parlementaire arena’s boodschappen en beloftes worden verpakt en vermarkt in wervelende slogans. Maar als politicus weet ik dat in de getallen de werkelijkheid schuilt. In de begroting worden ambities afgemeten, realiteiten onthuld en woorden doorprikt. Het budget legt de waarheid bloot en bepaalt het échte gewicht van elke beleidsmaker.

We moeten het dus dringend meer over die begroting gaan hebben. De cijfers, niet enkel de paars-groene woordenbrij. Want met budgettaire hocus pocus zullen we er niet komen. De vraag is of circus Vivaldi wel iets anders in de aanbieding heeft? Cijfers liegen niet, toch?